การประเมินความผิดพลาดของการติดตั้งสลักย้ำอากาศยานด้วยการวิเคราะห์ต้นไม้แห่งความล้มเหลวFailure Assessment of Aircraft Rivet Installation Using Fault Tree Analysis

Abstract

โครงสร้างอากาศยานหลายชิ้นส่วนถูกยึดเข้าด้วยกันอย่างถาวรด้วยสลักย้ำอากาศยาน (Aircraft Riveting) หากชิ้นส่วนหนึ่งส่วนใดได้รับความเสียหายจากอุบัติเหตุ (Accident) หรือ การกัดกร่อน (Corrosion) ผู้ปฏิบัติหน้าที่นายช่างภาคพื้นดินจำเป็นต้องมีความชำนาญในการย้ำสลัก (Rivet Installation) โดยการย้ำสลักมีขั้นตอนที่เป็นมาตรฐานในการติดตั้ง แต่อย่างไรก็ตามขั้นตอนมาตรฐานดังกล่าวไม่ได้อธิบายวิธีการอย่างละเอียด ทำให้การฝึกปฏิบัติย้ำสลักต้องใช้ระยะเวลาและประสบการณ์ ดังนั้นงานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อค้นหาสาเหตุความผิดพลาดของขั้นตอนการฝึกปฏิบัติย้ำสลักด้วยการวิเคราะห์ต้นไม้แห่งความล้มเหลว (Fault Tree Analysis : FTA) แล้วนำผลการประเมินความผิดพลาดนี้ไปพัฒนาขั้นตอน หรือเทคนิควิธีการฝึกปฏิบัติย้ำสลัก อาจจะทำให้ผู้ฝึกปฏิบัติเกิดความเข้าใจและมีความชำนาญได้รวดเร็ว ซึ่งงานวิจัยนี้ได้รวมบรวมข้อมูลการประเมินผลงานและขั้นตอนการปฏิบัติงานของนักศึกษาหลักสูตรนายช่างบำรุงรักษาอากาศยาน สถาบันการบินพลเรือน ประจำปีการศึกษา 2561 จำนวน 10 ชิ้นงาน ชิ้นงานฝึกปฏิบัติถูกติดตั้งสลักย้ำจำนวน 6 ตัวต่อหนึ่งชิ้นงาน โดยเลือกใช้สลักย้ำทั่วไป (Common Solid Shank Rivet) รหัส AN470AD4-4 ยึดกับแผ่นอะลูมิเนียมผสมรหัส 2024-T3 จำลองเป็นพื้นผิวโครงสร้างอากาศยาน จากนั้นนำข้อมูลดังกล่าวที่ถูกประเมินตามมาตรฐานแล้ววิเคราะห์ FTA และคำนวณหาค่าโอกาสการเกิดเหตุการณ์ ซึ่งผลการวิเคราะห์ต้นไม้แห่งความล้มเหลวสามารถแยกลักษณะความเสียหายได้เป็น 3 ลักษณะได้แก่ ความเสียหายต่อพื้นผิวของชิ้นงาน, ความเสียหายต่อหัวสลักยำและความเสียหายต่อแกนสลักย้ำ ผลการคำนวณความน่าจะเป็นของการเกิดเหตุการณ์และโอกาสการเกิดเหตุการณ์พบว่าเหตุการณ์ที่ส่งผลต่อความเสียหายมากที่สุด คือ ความเสียหายต่อหัวสลักย้ำมีโอกาสเกิดเหตุการณ์มากที่สุดอยู่ที่ร้อยละ 76 ซึ่งเหตุการณ์ย่อยที่ส่งผลต่อความเสียหายมากที่สุด คือ หัวสลักย้ำไม่แนบชิดกับชิ้นงาน โดยมีสาเหตุพื้นฐานมาจากปืนสลักย้ำไม่คงที่ ซึ่งทำให้ปืนสลักย้ำเลื่อนออกจากหัวสลักย้ำแล้วปืนสลักย้ำกระแทกหัวสลักย้ำเอียง หรือ ไม่ตรงหัวสลักย้ำ โดยสาเหตุพื้นฐานของเหตุการณ์อื่นๆ เกิดจาก ผู้ปฏิบัติตั้งค่าแรงดันลมของปืนไม่ถูกต้องและร่างแบบเจาะไม่ถูกต้องส่งผลทำให้ได้แบบเจาะไม่เป็นไปตามแบบ ดังนั้นผู้วิจัยแนะนำให้ผู้ฝึกสอน สอนเน้นเทคนิคการใช้งานและควบคุมปืนสลักย้ำเพิ่มเติม เพื่อลดความผิดพลาดและความเสียหายของการติดตั้งสลักย้ำอากาศยาน หรือ ปรับปรุงขั้นตอนการฝึกปฏิบัติให้ละเอียดกว่าเดิม

Several aircraft structures are permanently fastened together with the aircraft rivets. If any of the parts are damaged by accident or corrosion, the Aircraft Maintenance Engineer Licensed need to have expertise in rivet installations. Rivet installation has been standard procedures. However, the standard procedure is not described in the detail. Thus, the trainee must do the practice to become proficient requires time and experience. Therefore, the purpose of this research aims to find the cause of the error in the practice procedure with Fault Tree Analysis (FTA) method and then applied the results of this research to develop the practice procedure or techniques. These results may be the trainee to quickly understand and become proficient. Which this research combines data on job evaluation and operational procedures of aircraft maintenance engineer licensed students, Civil Aviation Training Center in the academic year 2018 10 workpieces with 6 aircraft rivets installed per workpiece by Solid Shank Rivet, AN470AD4-4. The aircraft rivets attached to an aluminum alloy sheet metal material code 2024-T3. then the data that has been evaluated to analyze by FTA and calculate the probability of occurrence and the likelihood of occurrence. The result of FTA is classified into 3 types of common damage: common damage to the workpiece surface, common damage to the rivet head, and common damage to the rivet shank. The results of the probability of occurrence and the likelihood of occurrence found the common damage to the rivet head is the most likely to the likelihood of occurrence at 76%. The event is the most likely occurrence of damage being the latch head not close to the workpiece surface. It is based on unsteady aircraft rivet gun. This causes the rivet gun to slide out of the rivet head and the rivet gun hits the rivet head tilted or not at the rivet head. The other event of the incident was that the trainee had set the air pressure of rivet gun incorrectly and the layout was not properly. Therefore, the researcher recommends that the instructor should teach more emphasis on techniques and control of rivet guns to reduce damage of aircraft rivet installations.