การพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมภาวะพฤฒิพลังของชมรมผู้สูงอายุไทยDevelopment Model of Enhancing Active Aging for Elder Club in Thailand

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาระดับภาวะพฤฒิพลังของผู้สูงอายุในสภาพปัจจุบัน 2) เพื่อศึกษาวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice) ของชมรมผู้สูงอายุไทยในการส่งเสริมภาวะพฤฒิพลัง และ 3) เพื่อพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมภาวะพฤฒิพลังของชมรมผู้สูงอายุไทยซึ่งเป็นการวิจัยที่ใช้ระเบียบวิธีแบบผสมผสาน สำหรับการศึกษาระดับพฤฒิพลังในสภาพปัจจุบัน กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุไทย จำนวน 410 คน จากการสุ่มตัวอย่างหลายขั้นตอนโดยตอบแบบสอบถาม และการวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติบรรยาย ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ในการศึกษากรณีศึกษาที่เป็นเลิศ ผู้ให้ข้อมูลหลักในการวิจัย ได้แก่ ผู้นำชมรม คณะกรรมการชมรม และผู้สูงอายุจำนวน  29 คน โดยการสัมภาษณ์เชิงลึก และ ใช้การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา และการศึกษาการพัฒนารูปแบบที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้น กลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุในการทดลอง  จำนวน 30 คน โดยใช้แบบประเมินวัดระดับภาวะพฤฒิพลังก่อนและหลังการทดลอง  แบบสัมภาษณ์ความคิดเห็น และแบบประเมินความเหมาะสม และการวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติบรรยาย ร้อยละ ค่าเฉลี่ย  ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบค่า T-test แบบเป็นอิสระต่อกัน และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า 1) ผลการศึกษาระดับภาวะพฤฒิพลังในสภาพปัจจุบันในการศึกษา พ.ศ. 2558 ผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุไทยส่วนใหญ่ มีระดับพฤฒิพลังปานกลาง มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.54 และในด้านสุขภาพอยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 3.812) ผลการศึกษาวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice) จากการศึกษาพหุเทศะกรณีชมรมผู้สูงอายุต้นแบบ มีขั้นตอนการจัดกิจกรรมการส่งเสริมภาวะพฤฒิพลังประกอบด้วย การตระหนักและวางแผน การเรียนรู้พึ่งพาตนเองและการลงมือทำซ้ำโดยกิจกรรมสำคัญได้แก่ กิจกรรมออกกำลังกายประยุกต์ท่าทางการรำท้องถิ่น กิจกรรมฝึกจิตใจด้วยสมาธิ กิจกรรมกีฬาสามัคคี กิจกรรมร่วมใจพหุวัย กิจกรรมความรู้พืชสมุนไพรยาท้องถิ่น กิจกรรมความรู้สิทธิศักดิ์ศรีผู้สูงวัย และเงื่อนไขภายนอกที่สนับสนุนภาวะพฤฒิพลังได้แก่ ภาคีเครือข่าย การจัดการและออกแบบสภาพแวดล้อม บทบาทแกนนำ และแหล่งการเรียนรู้ท้องถิ่น 3) ผลการพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมภาวะพฤฒิพลังของชมรมผู้สูงอายุไทยในส่วนแรก รูปแบบที่พัฒนาขึ้นเรียกว่า PLS Model ประกอบด้วย 1. หลักการและเหตุผล 2. วัตถุประสงค์ 3. การดำเนินกิจกรรมและกิจกรรมสำคัญ 4. เงื่อนไขการจัดรูปแบบ 5. การติดตามและการประเมินผล ในส่วนที่สอง โดยผลการทดลองจากการวัดระดับพฤฒิพลังก่อนและหลัง การใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น พบว่า กลุ่มทดลองผู้สูงอายุจำนวน 30 ท่าน มีระดับพฤฒิพลังหลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (ค่าเฉลี่ยก่อนทดลองเท่ากับ 3.55 ค่าเฉลี่ยหลังทดลองเท่ากับ 3.94 ) จากการสัมภาษณ์ผู้สูงอายุหลังการทดลองรูปแบบที่พัฒนาขึ้นมีความเหมาะสมและการประเมินรับรองจากผู้ทรงคุณวุฒิ โดยรูปแบบมีความเหมาะสมกับจำนวนสมาชิกชมรมไม่มากเกินไป กิจกรรมชมรมมีความหลากหลายตามบริบทท้องถิ่น และการร่วมมือทำกิจกรรมเน้นลักษณะพหุวัย

The purposes of this research were to 1) to study levels of Thai active aging 2) to study best practice  of Thai elderly club 3) to develop a model of enhancing active aging for elder club in Thailand, Mixed methodology for the research design. For the levels of thai active aging, the samples consisted of 410 elders by questionnaires. The data were analyzed by percentage, mean, standard deviation. For the study of best practice of Thai elder club, the key informants consisted of Leader club, committee and elder person from 29 elder club. The data were analyzed by content analysis. For the development model of enhancing active aging for elder club in Thailand, the samples consisted of 30 elders that were collected by questionnaire, in-depth interview guidelines and form evaluation. The data were analyzed by percentage, mean, standard deviation, t-test and content analysis. The findings of the research were as follow: (1) The levels of Thai active aging was at the moderate level and health was at the highness level.  (2) The Key elements to enhance the active aging of elder club, to composed of 3 components ; 1) Preparating 2) Learning person 3) Social behavior. The results indicated that, Continuation of activities and variety of activity for elder club, The contents and Activities such as exercise activity, meditation activity, knowledge of local herb activity, knowledge of laws activity and etc. the conditions to enhance the active aging of elder club as follows ; 1) connecting of partnership network 2) setting of environment for elderly 3) the potential of leaders 4) connecting of Local Learning Resource.  (3) The PLS Model : Preparating Learning Social behaviorModelcomposed of 5 components; 1) principle 2) objectives 3) process of enhancing management 4) the conditions for using the model and 5) the evaluation. The PLS Model was integrated knowledge and elder needs, The results revealed that the elderly students had the posttest scores in overall and in each unit higher than the pretest ones at the 0.05 level of statistical significance.and the interview results that the elderly toward using the PLS Model was appropriate as well as experts certificateand suggested that The model were to the appropriate numbers of elder, variety of activity for elder club and intergrated learning of multi-aging way of living.